Kartka z kalendarza

Kartka z kalendarza

Projekt graficzny Mikołaj Sałek / Realizacja Marzena Świniarska

Kartka z kalendarza

85. rocznica wybuchu II wojny światowej

9 października 1966 r. odsłonięto Pomnik Bohaterów Westerplatte 1939-1945, zwany również Pomnikiem Obrońców Westerplatte.

Autorem Pomnika jest Franciszek Duszeńko, projekt zagospodarowania terenu wykonał Adam Haupt.

Realizacja rzeźbiarska powstała przy współpracy rzeźbiarzy: Zbigniewa Erszkowskiego, Czesława Gajdy, Józefa Galicy, Piotra Soleckiego, Zbigniewa Zabrockiego, grupy 11 kamieniarzy pod kierunkiem Franciszka Drozda; architektów: Janusza Fiuka, Henryka Kitowskiego, Marii Petryckiej, Romana Sznajdera; inżynierów: Witolda Gnacińskiego, Ryszarda Kleina, Bolesława Ptaszka, Aleksandra Pawlina i naukowców z Politechniki Gdańskiej pod kierownictwem Romualda Cebertowicza.

źródło: Irena Grzesiuk-Olszewska, Polska rzeźba pomnikowa latach 1945-1995, Warszawa 1995, s. 221.

To był bardzo trudny problem – stwierdza Franciszek Duszeńko – Zamknąć w kamieniu coś, czego nie można wypowiedzieć, a co się czuje wyraźnie, to bardzo trudne. Przeczytałem dużo książek, odbywałem wiele rozmów z uczestnikami tych wydarzeń, być może, że trafiłem na ślad, ale trzeba było dokonać wyboru formy. Na bryłę plastyczną w obecnym jej kształcie złożyło się 260 bloków granitowych, które zostały wkomponowane w jedną całość o wysokości 25 metrów. Bryła ta w swym ostatecznym kształcie wyraża w układzie poziomym – front obrony, poświęcenia bez granic, męczeństwa, a w układzie pionowym wyraża ideę zwycięstwa, które przyszło po latach walki i cierpień. Na szlaku klęsk zjawiło się zwycięstwo. Ta historyczna prawda posiada ogromne znaczenie wychowawcze zwłaszcza dla młodego pokolenia i dlatego została tak mocno wyeksponowana w naszym dziele.

źródło: „Walka Młodych” 1966, nr 44, s. 15.

17 maja 2001 r. decyzją Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Pomnik został wpisany do rejestru zabytków pod nr A1219.

22 sierpnia 2003 r. cały teren wraz z Pomnikiem i obiektami Wojskowej Składnicy Tranzytowej został uznany za Pomnik Historii „Pole Bitwy na Westerplatte” rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 2003 nr 148 poz. 1448).

24 lipca 2024 r. Sejm RP ustanowił rok 2025 Rokiem Franciszka Duszeńki.

 

Ilustracje: Digitalizacja i ewidencja spuścizny po artyście rzeźbiarzu Franciszku Duszeńce przechowywanej w Bibliotece ASP w Gdańsku


Oprac. merytoryczne Anna Polańska

Koordynacja projektu Anna Polańska