Łukasz Guzek
Łukasz Guzek; fot. Bartosz Żukowski
Wydział: Zakład Historii i Teorii Sztuki
E-mail: lukasz.guzek@asp.gda.pl
Łukasz Guzek
„Moje zainteresowania badawcze obejmują zarówno zagadnienia należące do historii sztuki XX wieku, jak i sztukę aktualną. Zajmuję się sztuką konceptualną i jej współczesnymi konsekwencjami. Ostatnio prowadzone badania dotyczą sztuki akcji, performance i performatyki (performance studies), sztuki o formach efemerycznych, time based i place related oraz metodologii badania tego rodzaju zjawisk. Liczne publikacje naukowe poświęciłem tematyce kontekstualizmu i funkcjonowaniu pojęcia kontekstu w sztuce oraz tematyce ruchu galerii konceptualnych w Polsce lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. W krytyce sztuki zajmuję się zarówno zagadnieniami warsztatowymi, jak i metodyką nauczania.”
Urodzony w 1962 roku. Doktorat w Uniwersytecie Jagiellońskim (Wydział Historyczny, Instytut Historii Sztuki, temat dysertacji: Sztuka instalacji). Założyciel i prezes (od 2009) Stowarzyszenia Sztuka i Dokumentacja, które zorganizowało w Łodzi pięć edycji festiwalu Sztuka i Dokumentacja (www.doc.art.pl). Redaktor naczelny czasopisma naukowego „Sztuka i Dokumentacja” (www.journal.doc.art.pl), wydawanego od 2009 roku przez Stowarzyszenie Sztuka i Dokumentacja. Jako kurator prowadził galerię QQ w Krakowie, w latach 1988–1999 (www.doc.art.pl/qq). Członek założyciel oraz w latach 1993–2005 wiceprezes Stowarzyszenia Fort Sztuki, organizatora Festiwali Fort Sztuki w Krakowie (www.fortsztuki.art.pl). W 2002 roku założyciel portalu spam.art.pl, który prowadził pismo krytyki sztuki „ArtInfo” i który funkcjonował do 2009 roku.
Biogram z dorobkiem naukowym (wersja polska) – Pobierz
Biogram z dorobkiem naukowym (wersja angielska) – Pobierz
W mojej pracy zawsze łączyłem badania naukowe historyka sztuki z krytyką sztuki oraz praktyką organizacyjną (kuratorską). Podczas studiów w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego zacząłem prowadzić, początkowo z Cezarym Woźniakiem i Krzysztofem Klimkiem, a następnie samodzielnie niekomercyjną Galerię QQ (1988-1999). Teksty krytyczne dotyczące prezentowanych w tej galerii prac zostały zebrane w rocznikach Dokumentacji Galerii QQ. Obejmuje ona sześć tomów, w których zostało opublikowanych 61 tekstów mojego autorstwa. W galerii pokazywana była głównie sztuka o charakterze efemerycznym, a teksty dotyczyły takich zagadnień jak performance, instalacje site specific i ogólnie zagadnienia sztuki postkonceptualnej. Taki program galerii wynikał z przekonania, iż sztuka o skrajnych formach prezentacji, może dobrze służyć prowadzeniu narracji krytycznej. Ponadto, w tym okresie, publikowałem regularnie teksty krytyczne w piśmie Obieg, wydawanym przez CSW Zamek Ujazdowski, z którym współpracowałem w latach 1990-1994. Okazyjnie publikowałem w pismach takich jak Exit, Arteon, Orońsko, Format. Wspomnę jeszcze tylko, że moją karierę krytyka sztuki rozpoczynałem w piśmie Tumult, wydawanym pierwotnie w drugiej połowie lat osiemdziesiątych jeszcze nielegalnie, poza cenzurą, a którego byłem jednym z redaktorów. Rezultatem naukowym prowadzonych wtedy badań nad sztuką akcji, była publikacja w antologii Art Action 1958-1998, pod redakcją Richarda Martela, wydana w 2001, a będąca opracowaniem historycznym sztuki akcji w świecie, drugim obok książki Performance Art. From Futurism to the Prezent autorstwa RoseLee Goldberg. Tekst mojego autorstwa „Above Art and Politics” / „Au-dela de l'art et de la politique” (publikacja w j. angielskim i francuskim) stanowił syntetyczne opracowanie historyczne sztuki akcji w Polsce usytuowanej w kontekście sytuacji społeczno-politycznej.
Po roku 2000, na fali rozwoju net artu, założyłem portal spam.art.pl, w ramach którego działało pismo krytyki sztuki ArtInfo. Portal funkcjonował około siedem lat. Głównymi zagadnieniami, oprócz kontynuacji zainteresowań sztuką o formach efemerycznych, była sztuka w internecie oraz sztuka krytyczna, powiązana z dyskursami społ-pol tego czasu. Publikowane w portalu teksty dotyczące szeroko rozumianej sztuki akcji i zagadnień performatywnych zostały wydane w zbiorze Performatyzacja sztuki. Sztuka performance i czynnik akcji w polskiej krytyce sztuki (57 tekstów), ze wstępnym esejem naukowym „Performatyzacja sztuki”, osadzającym refleksję krytyczną na temat tego typu dzieł w nurcie współczesnej performatyki (performance studies). W 2007 roku ukazała się książka Sztuka instalacji. Zagadnienie związku przestrzeni i obecności w sztuce współczesnej. Stanowi ona podsumowanie moich badań nad sztuką instalacji. Zawiera opracowanie historycznych źródeł sztuki instalacji oraz komparatystykę typów dzieł sztuki instalacji.
Kolejnym zagadnieniem opracowywanym w licznych artykułach naukowych, publikowanych w ciągu kilku lat, jest sztuka kontekstualna i związana z nią teoria i praktyka Jana Świdzińskiego. Szerszym zagadnieniem związanym z kontekstualizmem jest recepcja sztuki konceptualnej w Polsce, a zwłaszcza wprowadzenie w dyskurs sztuki lat siedemdziesiątych stanowiska Josepha Kosutha oraz przełom modernizm/postmodrnizm, który jest uchwytny na terenie sztuki kontekstualnej, w dialogu Świdzińskiego i Kosutha, prowadzonym po połowie lat siedemdziesiątych. Teksty dotyczyły zarówno przybliżenia sposobu definiowania sztuki w sztuce kontekstualnej, czyli w związku z „tu i teraz” a przeciw uniwersalizującemu i obiektywizującemu stanowisku modernistycznemu, oraz praktyki kontekstualnej realizowanej w formach performatywnych, podkreślającej społeczne funkcjonowanie sztuki. Szczególny charakter ma artykuł „Jan Świdziński – artysta między-epoki” zawarty w antologii tekstów Świdzińskiego Konteksty (2010), łączący teorię i praktykę sztuki kontekstualnej z biografią artysty.
Jedną z praktyk kontekstualnych, będącą postulatem Świdzińskiego, jest funkcjonowanie w Polsce ruchu galerii konceptualnych, inaczej zwanych autorskimi, bądź niezależnymi. Również to zagadnienie było podejmowane przeze mnie w licznych artykułach naukowych publikowanych od końca lat osiemdziesiątych. Syntetycznym opracowaniem historii ruchu galeryjnego w Polsce jako zjawiska należącego do sztuki konceptualnej lat siedemdziesiątych jest tekst „The art gallery movement in Poland. A historical outline. From the sixties, through the conceptual galleries of the seventies, until their consequences in the eighties and the nineties” (w j. angielskim i polskim), opublikowany w książce Ephemeral Fixed. Ephemeral art – History Documented, prezentującej porównawczo pokrewne zjawiska w krajach regionu Europy Wschodniej, na Wegrzech, Słowacji i w Czechach.
W ostatnich latach zajmuję się refleksją metakrytyczną, czego wyrazem była konferencja i książka Krytyka sztuki – filozofia, praktyka, dydaktyka pod moją redakcją, wydana przez ASP w Gdańsku, w której opublikowałem tekst „Jak stworzyć korpus tekstów krytyki sztuki?” będący propozycją metodologiczną zmierzającą do zbudowania wyboru kluczowych tekstów krytycznych z historii krytyki artystycznej. Moja aktualna praca naukowa jest ukierunkowana na systematyczne opracowywanie zagadnień historii sztuki akcji, czego wynikiem jest przygotowanie książki Rekonstrukcja historii sztuki akcji w Polsce. Podstawowym polem teoretycznym w jakim lokuję prowadzone aktualnie badania i jest performatyka. Kilka przesłanek pozwala tu na stawianie tez mogących przynieść obiecujące rezultaty badawcze. Performatyka obejmuje więcej rodzajów praktyk artystycznych, niż akcja bezpośrednia (performance art). Ponieważ performatyka jest źródłowo powiązana z antropologią, poprzez Victora Turnera i Richarda Schechnera, pozwala to powiązać ją na wiele sposobów ze sztuką opartą na obecności i z kontekstem. Dotyczy to nie tylko dzieł sztuki akcji, ale wszelkich form efemerycznych, uwzględniających procesualny, zmienny, a zarazem interdyscyplinarny charakter dzieł współczesnych. Za Jonem McKenzie’m, performatyka ujmuje dynamikę współczesnego życia i świata, pozwala na osadzenie sztuki w szerokim kontekście kulturowym i cywilizacyjnym. Performatyka oferuje więc klucz do zrozumienia naszego funkcjonowania w zglobalizowanym świecie.
Contact data:
Ph. Mobile: +48 791 123 939
Numer ORCID: 0000-0002-6101-0953
E-mail: lukasz.guzek@asp.gda.pl
[2019]
Academic career:
2018 – habilitation. The University of Wroclaw, Faculty of Historical and Pedagogical Sciences.
2005 – PhD. Jagiellonian University, Faculty of History, Art History Institute.
Occupation:
2011 – present – professor at the Academy of Fine Arts in Gdansk.
Field of study (academic discipline: Humanities, Arts):
In his work combines scientific research in art history with art criticism and curatorial practice.
His research interests cover the Art of the twentieth century, particularly the Art of the seventies, including conceptual Art, performance art, installation art, breakthrough modernism / postmodernism in the visual arts, as well as documentation of Art, understood as both a problem of the theory of Art and as the practice of archiving, retention, maintenance and care of works of contemporary ephemeral art forms. Research conducted recently link with the area of performance studies. The currently implemented research project concerns the study of modern Art in Middle Europe. His methodological interests relate to research into the Art of the ephemeral forms, time-based, place related and context (contextual methodologies). In art criticism deals with practical issues (workshop topics) and methodological approaches in teaching art criticism.
Since 2009-present he is editor-in-chief of the scholarly journal Art and Documentation (www.journal.doc. Art.pl), currently published by Academy of Fine Arts in Gdansk. It appears twice a year.
Books (in Polish):
Reconstruction of Action Art in Poland [Rekonstrukcja sztuki akcji w Polsce]. Warszawa, Toruń: Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, Wydawnictwo Tako, 2017.
Performatization of art. Performance art and action factor in Polish art criticism. [Performatyzacja sztuki. Sztuka performance i czynnik akcji w polskiej krytyce sztuki.] Gdańsk: ASP w Gdańsku, 2013.
Installation Art. The Question of Relationship Between Space and Presentness in Contemporary Art. [Sztuka instalacji. Zagadnienie związku przestrzeni i obecności w sztuce współczesnej.] Warszawa: Neriton, IH PAN, 2007.