Sztuka Mimo Wszystko | Haupt i Duszeńko

Data: 29/06–17/08
Sztuka Mimo Wszystko | Haupt i Duszeńko
Wystawa czynna: 29.06.2025-17.08.2025
Oprowadzanie kuratorskie: 03.08.2025
Miejsce: Muzeum w Koszalinie, ul. Młyńska 37-39
„Sztuka mimo wszystko” to opowieść o twórczości, która przetrwała pomimo traumatycznych doświadczeń wojennych, odciskających trwałe piętno na psychice, często na całe życie. To sztuka powstała w czasach niepewności, lęku o przyszłość oraz przetrwanie w trudnych latach powojennych. W okresie, gdy życie artystów i ich dzieła były pod ścisłą kontrolą, a twórczość często wykorzystywano do celów propagandowych, tacy artyści jak Franciszek Duszeńko – rzeźbiarz, oraz Adam Haupt – architekt, musieli balansować między spełnianiem oczekiwań władzy a zachowaniem swojej artystycznej wolności.
Duszeńko i Haupt współpracowali przy wielu projektach pomnikowych, których forma i treść często zawierały subtelne, ukryte przesłania – komentarze do sytuacji politycznej. Choć ich dzieła na pierwszy rzut oka mogły wydawać się zgodne z obowiązującą linią propagandową, przy bliższym spojrzeniu ujawniały głębsze, często krytyczne treści czy ukryte symbole.
Artystów połączyła wspólna przeszłość – lwowskie korzenie, działalność w Armii Krajowej oraz wspólna praca w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku (jeszcze w czasach, gdy jej siedziba znajdowała się w Sopocie). Na gruncie zawodowym zrodziła się między nimi przyjaźń, która zaowocowała wybitnymi realizacjami, takimi jak Pomnik Obrońców Wybrzeża na Westerplatte, Pomnik Ofiar Obozu Zagłady w Treblince oraz ich pierwsze wspólne, zrealizowane dzieło – Pomnik Wdzięczności w Koszalinie.
Te trzy monumentalne realizacje są tematem wystawy, która po raz pierwszy w pełni przedstawia współpracę tych dwóch artystów, uwzględniając zarówno kontekst polityczny, jak i kwestie cenzury.
Wystawa jest również hołdem dla Franciszka Duszeńki w setną rocznicę jego urodzin – Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwałą z dnia 24 lipca 2024 roku ustanowił Franciszka Duszeńkę patronem roku 2025.
Katarzyna Radecka
Kuratorkami wystawy są:
Katarzyna Radecka – Politechnika Koszalińska
Joanna Szymula-Grygiel – Muzeum Narodowe w Gdańsku
Projekt zrealizowany w oparciu o współpracę: Politechniki Koszalińskiej, Muzeum w Koszalinie, Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, Muzeum Narodowego w Gdańsku oraz Archiwum Państwowego w Koszalinie.