termin: 22.04 – 07.06.2021

miejsce: Centrum Olimpijskie, ul. Wybrzeże Gdyńskie 4, Warszawa

spotkanie z autorem odbędzie się podczas finisażu 7 czerwca 2021 r. o godzinie 19.00

(w zależności od sytuacji epidemicznej planowana jest jedynie transmisja online)

Igrzyska olimpijskie są globalnym hybrydycznym widowiskiem kulturowym, które jest w stanie zmienić oblicza miast, wpłynąć na gospodarkę regionalną i państwową. Jako obszar wymiany symbolicznej – spektakl, święto, „w swojej nowożytnej historii igrzyska czasem przydawały witalności reżimom politycznym, czasem je destabilizowały”1. Sam pomysłodawca odrodzenia olimpizmu baron Pierre de Coubertin stwierdzał, iż „współczesny sport jest religią, kultem, żarliwym wzrastaniem”2, gdzie dla samych sportowców są one obrzędami selekcji i inicjacji. Opierając się na antropologii filozoficznej, Coubertin tworzy wizję „światowej wspólnoty”3, łączonej ideą „życzliwości-wobec-rodzaju-ludzkiego”.

Igrzyska stanowią więc model hierarchicznej struktury społecznej, a także są modelem systemu egalitarnego. Wytwarzając wydarzenia a nie przedmioty, ukierunkowane zostały na stworzenie u uczestników (sportowców i widzów) poczucia jedności, odnosząc się także do oświeceniowej wizji i roli „edukacji”.

Stosując teorię punktu widzenia (standpoint epistemology), igrzyska olimpijskie mają w sobie elementy (communitas ideologiczne) będące odpowiedzią na dynamiczne zmiany mające miejsce na przełomie XIX i XX w. Marginalizacje arystokracji, romantyczną wzniosłość (niewyrażalność), czy „higieniczny” porządek modernistyczny.

Warto jednak zaznaczyć, iż ze względu na swój metaprzekaz spektakl igrzysk jest gatunkiem refleksywnym, dziś hiperrefleksyjnym.

Jednym z metaprzekazów jest – „Nie musisz nic robić, tylko patrz”. Od początku 2004 roku próbując szerzej rozwinąć konteksty ekspozycji, dzisiejsza wystawa jest reakcją na „banalizację realności”, odwróceniem – „Patrzysz, więc nie bądź obojętny”.

***

Prof. ASP dr hab. Sławomir Lipnicki ur.1972 w Gdańsku, od 2000 r. pracuje w Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, na Wydziale Malarstwa. Jest również absolwentem teologii w Gdańskim Instytucie Teologii. Jego prace mają głębokie tło społeczne i filozoficzne.

1 John J. MacAloon, Igrzyska olimpijskie a teoria widowisk w społeczeństwach współczesnych, w: Rytuał, dramat, święto, spektakl. Wstęp do teorii widowiska kulturowego, pod redakcją John J. MacAloon, Wydawnictwo Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009, s. 361

2 Pierre de Coubertin, The Olympic Idea, dz. Cyt, s. 118; por. John J. MacAloon, Religioous Themes and Structures in the Olympic Movement and the Olympic Games; w: Philosophy, Theology and History of Sport and Physical Activity, eds. Fernand Landry, William Andrew Robert Orban, Miami 1978

3 „Choć zawieszenie igrzysk podczas obu wojen światowych samo w sobie miało niewielki wydźwięk symboliczny, to wznowienie igrzysk po konfliktach stanowiło już potężny znak tego, że świat odbudowuje swoje sensy. Podobnie powrót Niemiec i Japonii na igrzyska odbił się szerokim echem i był doświadczany jako obrzęd reinkorporacji tych narodów we wspólnotę światową. Proces ten można prześledzić dziś dzięki filmowi. Cały niszczycielski okres drugiej wojny światowej zamknięty jest między dwoma obrazami sportowca z Olimpii Leni Riefenstahl, niosącego święty ogień na stadion w Berlinie w 1936 roku, oraz sportowca biegnącego ze świętym ogniem przez ruiny Hiroszimy w roku 1964, sfilmowanego z helikoptera przez Kona Ichikawę. Pierwsze pojawienie się Związku Radzieckiego na igrzyskach w Helsinkach w 1952 roku również miało wymiar symboliczny, podobnie jak organizacja olimpiady w Moskwie w roku 1980. Masakra w Monachium jako symbol okazała się jeszcze większą tragedią, zważywszy milczące, lecz głęboko odczuwane pragnienie Niemiec, by na monachijskich stadionach poradzić sobie z ciągle żywym wspomnieniem tego, co działo się niegdyś w odległości kilkunastu kilometrów, w Dachau”, w: John J. MacAloon, Rytuał, dramat, święto, spektakl. Wstęp do teorii widowiska kulturowego pod redakcją John J. MacAloon, John J. MacAloon, Igrzyska olimpijskie a teoria widowisk w społeczeństwach współczesnych, Wydawnictwo Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009, s. 405

Zaproszenie – pobierz (2,8 MB) pdf

Plakat – pobierz (11,6 MB) pdf

Film do wydarzenia - https://olimpijski.pl/metafiguracje-omdlenie-slawomira-lipnickiego-w-pkol/