Marek Rogulus ROGULSKI. SPLĄTANIE LUSTRZANE jako FORMA SZTUKI
Data: 10/07/2021
Wydział: Rzeźba i Intermedia
Marek Rogulus ROGULSKI. SPLĄTANIE LUSTRZANE jako FORMA SZTUKI
Wystawa sztuki współczesnej – wernisaż, performans_steerage/
opracowanie tekstowe, gościnnie koncert z Jowanem Czerkasem.
miejsce: Instytut Cybernetyki Sztuki, ul. Komandorska 26, Gdańsk Osowa
termin: sobota 10 lipca 2021, g. 18:30 UTC+02
Zrealizowano ze środków Miasta Gdańska w ramach Stypendium Kulturalnego „Splątanie Lustrzane jako Forma sztuki – zarys koncepcyjny”:
Choć jako artyści nie dążymy do tworzenia specyfikacji metodologicznej, ani nie dostarczamy precyzyjnego opisu wyjaśniającego nasze postępowanie to jednak mierzymy się z problemem ukierunkowania własnych działań. Według kognitywisty Joshua Bacha „To, czy system jest świadomy sprowadza się się do pytania czy ma on funkcjonalny model tego czym się zajmuje oraz czy znajduje potwierdzenia, że zajmuje się tym dobrze. Składają się na to dwa aspekty – zawartość uwagi i fakt, czy jesteśmy świadomi, że używamy tej uwagi.”
Przedmiotem refleksji jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: w jakim stopniu nauka i wiedza historyczna wpływać mogą na formowanie wypowiedzi artystycznej? Jak bardzo operowanie tego typu wiedzą ingerować może w rozumienie pojęcia formy?
Skuteczność sztuki – osiągana już poprzez zabieg stwierdzenia, że: „oto mamy do czynienia ze sztuką.”
Ponieważ odpowiedzi może być wiele to koniecznym jest przyjąć jakieś ukierunkowane wyszukiwanie – coś, co ustrukturyzuje problem i podpowie, które z parametrów należy wyróżnić – zobaczyć jaki jest wynik.
Realizacja dzieła związana będzie zatem z konkretnym miejscem – z przestrzenią (i historią) Instytutu Cybernetyki Sztuki w Gdańsku Osowie.
Miejsce realizacji: Instytut Cybernetyki Sztuki. Wystawa. Lipiec 2021.
Okres przygotowań, realizacji: 1 Kwiecień – 30 lipca 2021
Realizacja artystyczna w konkretnej przestrzeni pomieszczeń w Instytucie Cybernetyki Sztuki (ICS) – co tym samym niejako wyznacza „warunki brzegowe” dla jego powstania. A zatem nie tylko jego znaczenie ale przede wszystkim tworzywo, układ, organizacja, wzór jaki „wymusza” środowisko, w którym instalacja powstaje.
Na realizację składają się:
1.instalacja przestrzenna
2.działanie performatywne
3.opracowanie tekstowe
4.dokumentacja wideo z przeznaczeniem dla publikacji w Internecie
Mottem dla tego kierunku działania jest refleksja, iż „Zaangażowanie sztuki, niekoniecznie musi oznaczać aktywizm społeczny. Może bowiem rodzić się z emocji, które powstają z doświadczenia w kontraście lub w konflikcie z otoczeniem (np.: wiedzą naukową) co samo w sobie prowadzi do obserwacji przedmiotu sztuki i form jakie przyjmuje wypowiedź artystyczna.”
Punktem wyjścia dla realizacji projektu stypendialnego jest prowadzenie rozważania w odniesieniu do pojęć z obszaru neurobiologii oraz kosmologii – wybranych jako stymulatory procesu twórczego:
1. Neurony lustrzane.
2. Splątanie kwantowe.
1. Neurony lustrzane w mózgu aktywizują się w trakcie bezpośredniej komunikacji z innymi osobami.
Na poziomie neuronalnym wymusza to tworzenie nowych połączeń nerwowych w mózgu (Michio Kaku). Środki komunikacji strukturyzują działanie. Świadomi ich funkcji możemy się nimi posłużyć, aby pomyśleć o działaniu lub się nad nim zastanowić. Według antropologa społecznego Johna S. Allena, jednostki ludzkie wykazują silną motywację do dzielenia się wiedzą; rozwijają tym samym inteligencję społeczną, technologiczną, ekologiczną.
Szkic do działania performatywnego wobec instalacji Splątanie lustrzane jako Forma sztuki. Tzw. Błąd konfirmacji – „mózg zauważa tą informację, która pasuje do tego w co wierzysz i co chcesz usłyszeć, inne informacje odrzuca.”
W teorii świadomości Donalda Hoffmana „Człowiek istnieje w taki sposób w jaki istnieją jego świadome doświadczenia (subiektywny wewnętrzny świat przeżyć). Są one niejako poza czasem i przestrzenią ale bodźce dla ich doświadczania dostarczane są nam poprzez obiekty (sztuki), które postrzegamy jako widoczne, rzeczywiste. To co widzimy, istnieje przede wszystkim jednak poprzez pryzmat naszego zestawu doświadczeń, które nakładamy (jako interpretację) na to, co postrzegamy – nie mamy bezpośredniego wglądu w świadomość.”
Mózg dopisuje wzorzec do niepełnych danych – uzupełnia je – znajduje znaczenia, często tam gdzie ich nie ma. Sugestią można skłonić mózg aby „ujrzał fantomy”. Gdy mózg przyjmuje jakiś wzorzec interpretacji to odrzuca informacje nie pasujące do owego wzorca.
Realizację wystaw i przedsięwzięć artystycznych możemy zatem postrzegać jako sugestię ukierunkowaną w przestrzeń społeczną – propozycję wymagająca odczytania – stymulację neuronów lustrzanych innych uczestników życia społecznego.
2. Splątanie kwantowe jest terminem dotyczącym bezpośrednio cząstek materii na poziomie mikroskopowym. Jak twierdzi informatyk Lex Fridman „wirtualne światy – opowiadane historie – potrafią nas wciągać, gdyż wtedy gdy są przekonująco opowiadane – wówczas mamy do czynienia z fenomenem tzw. >>zawieszenia niewiary<<”. Wiele z pojęć mających wpływ na wyobraźnię w zakresie form sztuki też przyjmujemy niejako „na wiarę”. Substancja – owo „coś” – to jedno z podstawowych pojęć metafizyki i współczesnej ontologii, choć trudno o jakieś ostateczne jej definicje.
Fizyk Erwin Schrödinger wprowadził pojęcie splątania (Verschranung) aby rozciągnąć kwantową niepewność na układ dwóch lub więcej cząstek. Mechanika kwantowa przewiduje, że właściwości cząstek mogą być splątane w taki sposób, że ich wypadkowa wartość jest dokładnie znana, chociaż poszczególne składniki pozostają niepewne. Można to porównać do dwóch kostek, z których każda daję przypadkową liczbę oczek, ale tak, że suma zawsze jest równa siedem.” Eksperymenty wykazały,
że splątanie kwantowe jest charakterystyczne dla naszego Wszechświata. Einstein nazwał te korelację „upiornym działaniem na odległość.”
Im więcej pojęć próbujemy zintegrować tym większa szansa, że pełniejszy będzie tworzony model wszechświata – refleksja i zrozumienie – a co za tym idzie świadome ukierunkowanie działań w dziedzinach tak zdawałoby się odległych od ściśle określonych badań naukowych.
Zaangażowanie sztuki, niekoniecznie musi oznaczać aktywizm społeczny. Może bowiem rodzić się z emocji, które powstają z doświadczenia w kontraście lub w konflikcie z otoczeniem (np.: wiedzą naukową) co samo w sobie prowadzi do obserwacji przedmiotu sztuki i form jakie przyjmuje wypowiedź artystyczna.
Marek Rogulski, Styczeń 2021