Zdzisław Pidek
Zdzisław Pidek
Zdzisław Pidek
ur. 6 maja 1954 w Bychawie, zm. 11 kwietnia 2006 w Gdańsku
Rzeźbiarz, pedagog. W l. 1969-1974 uczęszczał do Państwowego Liceum Plastycznego w Nałęczowie, które ukończył ze specjalnością wikliniarstwo. W l. 1974-1979 studiował na Wydziale Rzeźby Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku. Dyplom uzyskał w pracowni prof. Franciszka Duszeńki w 1979 r.
Od 1980 był pracownikiem dydaktycznym macierzystej Uczelni. W 1985 r. ukończył Studium Doskonalenia Dydaktyczno-Pedagogicznego Nauczycieli Akademickich przy Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku. W 1988 r. objął pracownię rzeźbiarską po Marii Taladze-Korpalskiej przy ul. Grobla III 1/6 w Gdańsku.
Od 1990 r. kierował Pracownią Podstaw Rzeźby dla Wydziału Malarstwa i Grafiki. W l. 1994-1997 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Rzeźby. Od 1996 r. kierował Pracownią Podstaw Projektowania Plastycznego Wydziału Rzeźby dla I i II roku, a od 1999 prowadził jednocześnie pracownię specjalizacji: Pracownię Projektowania i Organizacji Przestrzeni na Wydziale Rzeźby. Prowadził Pracownię dyplomującą. Był wielokrotnym opiekunem plenerów w Pińczowie, komisarzem wystaw, członkiem NSZZ „Solidarność”, ZPAP, uczestnikiem plenerów rzeźbiarskich w Orońsku w latach: 1982, 1983, 1985, 1987, 1991, 1992, a także członkiem jury konkursów plastycznych.
W roku akademickim 1999/2000 w semestrze zimowym na czas realizacji Polskich Cmentarzy Wojennych w Katyniu, Miednoje i Charkowie otrzymał urlop bezpłatny.
W 2001 r. otrzymał tytuł naukowy profesora sztuk plastycznych. Od 2001 r. był Kierownikiem Pracowni Rzeźby w Katedrze Rzeźby i Rysunku.
W jego twórczości przewijała się rzeźba kameralna, obiekty, instalacje oraz rzeźba monumentalna skupiona głównie wokół tematyki memoratywnej. Prace w zbiorach: CRP w Orońsku, PGS w Sopocie oraz w kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą.
Zdzisław Pidek był jednym z najlepszych pedagogów Wydziału Rzeźby mimo, że będąc studentem III roku kierunku Rzeźby, skierował do dziekana Wydziału Malarstwa i Rzeźby w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku prof. Kazimierza Śramkiewicza pismo:
„Uprzejmie proszę o zwolnienie mnie z obowiązku uczęszczania na zajęcia z przedmiotu studium pedagogiczne”. Prośbę swą motywował tym, że: „po głębokich przemyśleniach doszedłem do wniosku, że w przyszłości nie będę zajmował się pracą dydaktyczną, gdyż nie pozwala mi na to mój charakter, moja psychika oraz, że cały czas absorbują mnie zajęcia na rzeźbie.”
Wspomnienia:
dr hab. Robert Kaja prof. ASP w Gdańsku:
„… Obcy był mu wszelki instrumentalizm w stosunku do studenta, nie obliczał tematów na późniejszy efekt, nie wykorzystywał procesu dydaktycznego do swoich własnych celów. A koniunkturalizm był mu organicznie obcy. Jego zadania były proste. Wydawały się wręcz zupełnie niepozorne, absolutnie nieefektywne, zgrzebne. Natomiast to, co powstało z tych tematów w rękach studentów, zaskakiwało, zawsze dawało do myślenia.
Ale było coś jeszcze. W pracy ze studentami zadawał proste pytania. Po co? Jaki jest sens tego, co robisz? Co z tego wynika? Po co zajmować się sztuką? Jak się nią zajmować, jeżeli ma to mieć sens?...”
Zdzisław Pidek. Pamiętamy, Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia, Gdańsk 2008, s. 121.
Prof. Piotr Józefowicz:
„… Ziemia. Jej faktura, kształt, kolor, zapach. Zawsze była dla Niego inspiracją. Wydaje się najprostszym z elementów otaczającej nas rzeczywistości. Ta prostota właśnie była zawsze dla Zdzisia inspirująca. By jednak to lepiej zrozumieć, trzeba było się wybrać w jego rodzinne strony. Zachwycić się wąwozami okolic Nałęczowa, wdrapać się na strome wzgórze, na którym stał Jego dom rodzinny.
Pamiętam, jak w 1992 r. odwiedziłem Go podczas przygotowywania wystawy w Oranżerii. Z jakim mozołem, ale i pietyzmem zdejmował odlewy zoranego pola. A z całą pewnością nie było Mu obojętne, który kawałek powierzchni wybrał dla swojej realizacji. Tej pracy nie zrobiłby gdzieś, na terenie Mu obojętnym. Decydujący był tu ów szczególny stosunek do ziemi jako materii, ale i życiowej filozofii. Traktował ją (świadomie czy podświadomie) jako pierwszy i bazowy element budowania przestrzeni…”
„… W epoce coraz to lepszych imitacji oddzielenia ziarna od plew przychodzi z coraz większym trudem. W poszukiwaniu wartości – taki tytuł nosi jedna z prac Zdzisława Pidka. On pozostał ich poszukiwaczem do końca. Wieczorem, 10 kwietnia 2006 r., rozmawialiśmy o przyszłości. Był nią głęboko zatroskany, choć jak zwykle pełen optymizmu. Wciąż wydaje mi się to niemożliwe, ale tej rozmowy nie dokończyliśmy następnego dnia. Od tamtego poranka minął już rok, a my nadal staramy się utrzymać w zwątpieniu, czy to On się nie obudził, czy może my obudziliśmy się zbyt wcześnie.”
Zdzisław Pidek. Pamiętamy, Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia, Gdańsk 2008, ss.10, 12.
Wystawy
WYBRANE WYSTAWY INDYWIDUALNE:
- 1989 – Pejzaż moralizatorski, Klub Międzynarodowej Prasy i Książki, Gdańsk
- 1992 – Czas – miejsce – galeria = obiekt, Galeria „Oranżeria”, CRP, Orońsko [pobyt stypendialny]
- 1997 – Obiekty, Galeria Koło, Gdańsk
- 2007 – Zdzisław Pidek. PRO MEMORIA 1954-2006, Galeria „Kaplica”, CRP Orońsko
- 2008 – Zdzisław Pidek Pamiętamy, CSW Łaźnia, Gdańsk
WYBRANE WYSTAWY ZBIOROWE:
- 1983 – V Biennale Sztuki Gdańskiej, BWA, Sopot
- 1983 – Pokaz prac poplenerowych, Orońsko’83, CRP Orońsko
- 1983 – IV Biennale Małych Form Rzeźbiarskich, BWA Arsenał, Poznań, [1] [katalog]
- 1984 – Polska Rzeźba 1944-1984, BWA Arsenał, Poznań, [2] [katalog]
- 1985 – VI Biennale Sztuki Gdańskiej, BWA, Sopot
- 1985 – Wystawa zbiorów rzeźby CRP w Orońsku (1981-1985), Galeria ZAR, Warszawa
- 1987 – II Konfrontacje Plastyczne Polski Północnej, Galeria EL, Elbląg
- 1988 – Arsenał’88, Hala Gwardii, Warszawa – nagroda prywatna
- 1991 – Profile, wystawa poplenerowa, Galeria „Oranżeria”, CRP Orońsko
- 1994 – Siedem słów Jezusa Chrystusa, kościół św. Bartłomieja, Gdańsk
- 1994 – Midnight Shakespeare, Galeria Delikatesy Avangarde
- 1996 – Artyści Galerii Koło, Galeria Koło, Gdańsk
- 1996 – Wystawa prac artystów rzeźbiarzy pracowników uczelni z okazji 50-lecia PWSSP w Gdańsku, Gdańsk
- 1999 – Public relations, Galeria Wyspa, Gdańsk
- 2010 – Resistance – wystawa polskiej sztuki współczesnej, PGS, Sopot
- 2011 – Resistance – wystawa polskiej sztuki współczesnej, ASP, Gdańsk
Udział w Konkursach
- 1981 – Ogólnopolski konkurs na projekt pomnika Poległych w Grudniu 1970 r. w Gdyni, Gdynia
- 1981 – Ogólnopolski konkurs na projekt pomnika Poległych w czerwcu 1956 r. w Poznaniu, Poznań
- 1986 – Ogólnopolski konkursie na pomnik Powrotu Ziem Północnych i zachodnich do macierzy, Wrocław – nagroda równorzędna (praca zespołowa)
- 1986 – Konkurs na formę przestrzenną upamiętniającą misję Akademii Medycznej w Krakowie w leczeniu dzieci, Kraków
- 1988 – Ogólnopolski konkurs na Pomnik – rzeźbę Matki Polki, Łódź – wyróżnienie
- 1988 – Plener konkursowy na przeprojektowanie kościoła w Gdańsku – Morenie, Gdańsk – wyróżnienie
- 1989 – Ogólnopolski konkurs na projekt wnętrza kościoła, Gdańsk – nagroda równorzędna (praca zespołowa)
- 1990 – Ogólnopolski konkurs na projekt wnętrz kościoła Św. Stanisława kostki w Gdańsku, Gdańsk – nagroda równorzędna (z zespołem)
- 1995 – Międzynarodowy konkurs ogłoszony przez Radę Ochrony pamięci i Męczeństwa w Warszawie na koncepcję polskich cmentarzy wojennych w Katyniu, Charkowie i Miednoje poświęconych pamięci oficerów i żołnierzy polskich pomordowanych przez sowietów – nagroda zespołowa
- 1997 – Międzynarodowy konkurs ogłoszony przez Muzeum Holocaustu w Waszyngtonie i Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w warszawie na pomnik Holocaustu w Bełżcu – nagroda realizacyjna z zespołem
- 1998 – Cmentarz Marynarki Wojennej w Gdyni Oksywiu (wraz z pracownią architektoniczną FORT) – zamknięty konkurs realizacyjny
Realizacje Pomnikowe
- 1995-2000 – Polskie Cmentarze Wojenne w Katyniu, Miednoje i Charkowie (autorzy zwycięskiej pracy konkursowej: Zdzisław Pidek, Andrzej Sołyga)
- 1997-2004 – Pomnik Holocaustu w Bełżcu (autorzy – założenie pomnikowe: Andrzej Sołyga, Zdzisław Pidek, Marcin Roszczyk; architekci: DDJM Biuro Architektoniczne – Marek Dunikowski, Piotr Czerwiński, Piotr Uherek)
Nagrody
- 1980 – Brązowy Medal za Zasługi dla Obronności Kraju Ministerstwa Obrony Narodowej za współpracę przy Pomniku Artylerzystów Polskich w Toruniu
- 1981 – Nagroda Rektora PWSSP w Gdańsku
- 1982 – Półroczne stypendium artystyczne Ministerstwa Kultury i Sztuki
- 1983 – Nagroda Rektora PWSSP w Gdańsku za projekt i realizację rzeźbiarskich płyt pamiątkowych dla Gminy Somonino
- 1983 – Biennale Sztuki Gdańskiej – BWA Sopot (główna nagroda w dziale rzeźby)
- 1983 – Biennale Małych Form Rzeźbiarskich
- 1985 – Konkurs na projekt pomnika powrotu Ziem Północnych i Zachodnich do macierzy, Wrocław – maj 1985 (główna nagroda zespołowa)
- 1986 – Nagroda indywidualna Rektora III stopnia
- 1986 – Konkurs na projekt Rzeźby Pomnika Matki Polki, Łódź – maj 1986 (wyróżnienie)
- 1988 – I nagroda /fundacja prywatna/ na Ogólnopolskiej wystawie plastyki „Arsenał” ’88 w Warszawie
- 1990 – Nagroda Rektora III stopnia
- 1990 – otrzymał stypendium artystyczne Ministra Kultury i Sztuki
- 1992 – Nagroda Rektora II stopnia
- 1998 – Honorowa Nagroda Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki w dziedzinie rzeźby za niekonwencjonalne formy plastyczne i architektoniczne pomników Cmentarzy Wojennych w Katyniu, Miednoje i Charkowie oraz pomnika Zagłady w Bełżcu
- 2000 – Nagroda Rektora I stopnia
ZAPIS PAMIĘCI – Franciszek Duszeńko, Zdzisław Pidek, Centrum Rzeźby Polskiej Muzeum Rzeźby Współczesnej 5 marca – 25 kwietnia 2011, kuratorzy: Robert Kaja, Jarosław Pajek, https://www.youtube.com/watch?v=Dr5UCsD-Rsw, dostęp 4 I 2018
Zdzisław Pidek PRO MEMORIA, 1954-2006 Galeria „Kaplica” luty – lipiec 2007, kurator: Anna Podsiadły, http://www.rzezba-oronsko.pl/index.php?aktualnosci,37,zdzislaw_pidek_pro_memoria_19542006, dostęp 4 I 2018
Źródła
Archiwum Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, Zdzisław Pidek. Teczka osobowa P504.
Archiwum Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, Zdzisław Pidek. Teczka absolwenta Ps17/83.
Pamięć. Rejestry i terytoria, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 2013.
Zapis Pamięci. Franciszek Duszeńko (1925-2008), Zdzisław Pidek (1954-2006), Orońsko 2011.
Zdzisław Pidek. Pamiętamy, Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia, Gdańsk 2008.
[1] [katalog] IV Biennale Małych Form Rzeźbiarskich + Die IV Biennale der Kleinen Formen der Bildhauerkunst, red. katalogu Roman Prawniczak, Poznań, 1983.
[2] [katalog] Rzeźba polska 1944-1984, katalog wystawy Galeria BWA Arsenał, Poznań 20 IX-21 X 1984, red. katalogu Bronisława Danecka i in., Poznań, ok. 1984.
Oprac. Anna Zelmańska-Lipnicka