Maksymilian Leon Kasprowicz
Maksymilian Leon Kasprowicz; fot. Witold Węgrzyn
Maksymilian Leon Kasprowicz
ur. 12 października 1906 w Swarzędzu, zm. 1 grudnia 1986 w Gdyni
Malarz, pedagog. W l. 1920-1925 odbywał praktykę w Zakładach Reklamy Artystycznej w Poznaniu, w których później pracował jako rysownik do 1928 r. W l. 1924-1927 był słuchaczem Uniwersytetu Ludowego w Poznaniu. W 1928 r. rozpoczął studia w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Poznaniu, które ukończył w 1933 r. na Wydziale Malarstwa Dekoracyjnego, studia uzupełnił w 1955 r. uzyskując dyplom na Wydziale Malarstwa w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (PWSSP) w Gdańsku. Od 1935 r. mieszkał na stałe w Gdyni. W 1937 r. został członkiem Związku Zawodowego Polskich Artystów Plastyków (ZZPAP) w Gdyni, a także Confederation Internationale des Artistes w Brukseli. Podczas II wojny światowej został internowany, a następnie skierowany do pracy przymusowej w gdyńskiej elektrowni. Po wyzwoleniu zatrudnił się w pracowni graficznej Informacji i Propagandy, a także w Wojewódzkim Wydziale Kultury i Sztuki w Gdańsku na stanowisku referenta d/s plastyki. W l. 1946-1948 reorganizował gdyński oddział ZZPAP, po jego likwidacji w 1949 r., pracował w Zarządzie Głównym Okręgu Gdańskiego Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP).
Pracę pedagogiczną rozpoczął w 1948 r. w Państwowym Ognisku Kultury Plastycznej w Sopocie, a w roku następnym w Państwowym Liceum Technik Plastycznych (obecnie Zespół Szkół Plastycznych) w Gdyni-Orłowie, na stanowisku nauczyciela rysunku i malarstwa, gdzie pozostał do 1959 r. Od 1951 r. przez rok był zatrudniony w Katedrze Malarstwa i Rysunku na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej. W l. 1952-1976 związany z Państwową Wyższa Szkołą Sztuk Plastycznych w Gdańsku. Współpracę rozpoczął jako asystent w pracowni prof. Jana Wodyńskiego. W 1957 r. otrzymał tytuł naukowy docenta i prowadził jedną z pracowni malarstwa. W l. 1974–1976 kierownik Katedry Malarstwa i Rysunku na Wydziale Malarstwa i Rzeźby. Dwukrotnie pełnił funkcję prodziekana (1962-1964 i 1967-1968) oraz dziekana (1968-1971) Wydziału Malarstwa. Od 1970 r. profesor nadzwyczajny PWSSP w Gdańsku.
Odbył liczne zagraniczne podróże artystyczne m.in. do Bułgarii, Czechosłowacji, Egiptu, Grecji, Holandii, Włoch, Anglii, gdzie w 1968 r. na zlecenie Ministra Kultury i Sztuki (MKiS) był komisarzem wystawy marynistycznej z okazji Dni Kultury Polskiej w Plymouth organizowanych przez Instytut Kultury Polskiej w Londynie.
Prace Kasprowicza znajdują się m.in. w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Gdańsku, Muzeum Narodowego w Poznaniu, Instytutu Kultury Polskiej w Londynie, Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki.
Wystawy
Wystawy indywidualne:
- 1939 – Pawilon Żeglugi, Gdynia
- 1953 – CBWA, Sopot
- 1954 – ZPAP, Poznań
- 1956 – CBWA, Sopot
- 1962 – BWA, Gdynia
- 1962 – Grand Hotel, Sopot
- 1962 – Klub MPiK, Gdynia
- 1962 – BWA, Opole
- 1962 – Dom Kultury, Kluczbork
- 1962 – Muzeum, Racibórz
- 1963 – Klub MPiK, Gdynia
- 1963 – WDK, Koszalin
- 1963 – Muzeum, Elbląg
- 1964 – Galeria Malarstwa Współczesnego GTPS, Gdańsk
- 1964 – ZDK Portu Gdynia, Gdynia
- 1965 – Galeria „Od Nowa”, Poznań
- 1965 – GPBM, Gdynia
- 1968 – BWA, Dwór Artusa, Toruń
- 1968 – Galeria na Placu Karola, Praga
- 1969 – Okręgowy Klub Oficerski Marynarki Wojennej, Gdynia
- 1972 – Okręgowy Klub Oficerski Marynarki Wojennej, Gdynia
- 1973 – BWA, Sopot
- 1976 – Muzeum Narodowe, Pałac Opatów, Gdańsk
- 1977 – Galeria Miejska, Gdynia
- 1977 – Klub Dziennikarzy, Gdańsk
- 1980 – PSP, Gdynia
- 1980 – Galeria BWA, Słupsk
- 1980 – Galeria ART, Gdańsk
- 1981 – Galeria „Nowa Brama”, Słupsk
- 1981 – Klub MPiK, Gdynia
- 1981 – BWA, Toruń
- 1986 – Galeria Rysunku i Grafiki, Gdynia
- 1991 – Muzeum Narodowe, Pałac Opatów, Gdańsk
- 2005 – Muzeum Narodowe, Gdańsk
Wystawy Zbiorowe:
- 1933-1935 – udział w wystawach malarstwa i grafiki użytkowej, Poznań
- 1935-1939 – udział w wystawach malarstwa i rysunku ZZPAP, Gdynia
- 1946 – I Wystawa malarstwa, rzeźby i grafiki Okręgu Gdańskiego ZPAP (nagroda)
- 1947 – II Wystawa malarstwa, rzeźby i grafiki Okręgu Gdańskiego ZPAP, Sopot (wyróżnienie)
- 1947 – Ogólnopolski Salon Zimowy, Kraków
- 1948 – Wystawa Ziem Odzyskanych, Wrocław
- 1948 – Wystawa Polskiej Plastyki, Nowy Jork, Chicago, Waszyngton, USA
- 1950 – Ogólnopolski Salon Zimowy, Radom
- 1950 – Ogólnopolska Wystawa Marynistyczna, Festiwal Sztuk Plastycznych, Sopot
- 1950 – I Ogólnopolska Wystawa Plastyki, Warszawa
- 1951 – II Ogólnopolska Wystawa Plastyki, Warszawa
- 1952 – III Ogólnopolska Wystawa Plastyki, Warszawa
- 1952 – 100 lat realizmu w malarstwie polskim, Moskwa
- 1953 – X lat Ludowego Wojska Polskiego w plastyce, Warszawa
- 1955 – Wystawa Plastyki Polskiej, Kijów, Mińsk, ZSRR
- 1957 – I Ogólnopolska Wystawa Młodego Malarstwa i Rzeźby, Festiwal Sztuk Plastycznych, Sopot
- 1959 – Wystawa 28 malarzy i rzeźbiarzy z Wybrzeża, Festiwal Sztuk Plastycznych, Sopot
- 1960 – Malarstwo polskie od połowy XVIII w. do dnia dzisiejszego, Muzeum Narodowe, Warszawa
- 1961 – Polskie dzieło plastyczne w XV-lecie PRL, Warszawa
- 1962 – Grupa Czterech, Festiwal Sztuk Plastycznych, Sopot
- 1962 – II Wystawa Polskiego Malarstwa i Grafiki Współczesnej, Częstochowa
- 1962 – Przegląd Malarstwa, Grafiki i Rzeźby, Bielsko-Biała
- 1962 – Salon Jesienny, Arsenał, Poznań
- 1963 – Grupa Czterech, Arsenał, Poznań
- 1964 – XX lat PRL w twórczości plastycznej, Warszawa
- 1965 – Konfrontacje 65, Galeria El, Elbląg
- 1965 – Wystawa Plastyki Sopockiej, Lublin, Łódź, Katowice, Opole
- 1966 – Przegląd Sztuki Polskiej, Praga, Brno, Czechosłowacja
- 1967 – XX-lecie Okręgu Gdańskiego ZPAP, Gdańsk
- 1968 – Wystawa 21 Gdańskich Malarzy, Kraków, Zakopane
- 1968 – Salon Okręgu Gdańskiego ZPAP, Dom Plastyka, Warszawa
- 1968 – Wystawa 21 Gdańskich Malarzy, Kraków, Zakopane, Tarnów
- 1968 – Wystawa Trzech Gdyńskich Malarzy, Aalborg, Dania
- 1968 – Wystawa 13 Malarzy z Wybrzeża, Plymouth, Edynburg, Glasgow, Aberdeen, UK
- 1969 – Porównania 3, Festiwal Sztuk Plastycznych, Sopot
- 1969 – Jubileusz 50-lecia PWSSP w Poznaniu, Galeria „Od Nowa”, Poznań
- 1969 – Wystawa prac 5 malarzy z okazji XII Zjazdu Delegatów ZPAP w Gdańsku, BWA, Sopot
- 1970 – 25-lecie Okręgu Gdańskiego ZPAP, Gdańsk
- 1970 – Wystawa Sześciu z Wybrzeża, Toruń, Gdynia
- 1971 – Wystawa Trzy Pokolenia, wystawa objazdowa
- 1972 – 25 lat Malarstwa Wybrzeża PRL, Festiwal Sztuk Plastycznych, Sopot
- 1972 – Wystawa Malarstwa i Grafiki Gdańskiej, Normandia, Francja
- 1974 – Panorama XXX-lecia PRL – Malarstwo Gdańskie 1945-1974, Warszawa
- 1974 – Plastycy Gdańscy, DESA, Warszawa; BWA, Poznań
- 1974 – Plastyka Marynistyczna, Muzeum Pomorza Środkowego, Słupsk
- 1976 – Plastycy Gdyńscy na 50-lecie Miasta, Gdynia
- 1976 – Wystawa 11 Malarzy z Gdańska, Sztokholm, Szwecja
- 1978 – 60 lat Malarstwa Gdańskiego, Gdynia
- 1978 – Polska 1918-1978, Galeria „Zapiecek”, Warszawa
- 1980 – Wystawa zbiorowa Okręgu Gdańskiego ZPAP, Brema, Niemcy
- 1981 – Czas widzenia, Muzeum Narodowe, Pałac Opatów, Gdańsk
- 1982 – Portrety Polaków, BWA, Sopot
- 1985 – Plastyka Ziem Zachodnich i Północnych w 40-lecie powrotu do Macierzy, BWA, Olsztyn
Projekty, realizacje i konkursy:
- 1953-1955 – projekty polichromii gdańskiej Starówki (kierownik zespołu)
- 1954 – projekty i rysunki Osiedla Stoczniowego w Gdyni
- 1955-1956 – projekt wystroju plastycznego Starego Rynku w Poznaniu oraz realizacja kamienicy PAN-u
- 1957 – polichromia wnętrza sali restauracyjnej Dworca Głównego w Gdyni (kierownictwo technologiczne)
- 1957 – projekty polichromii części pasażerskiej statku M/S „Dzierżyński”
- 1960-1965 – polichromie świątyń w Śliwicach, Borzechowie i kaplicy w Zakładzie Psychiatrycznym w Kocborowie
Nagrody i wyróżnienia:
- 1948 – Nagroda Plastyczna miasta Gdyni
- 1955 – Medal Dziesięciolecia Polski Ludowej
- 1960 – Nagroda Plastyczna miasta Gdyni
- 1964 – Doroczna Nagroda Artystyczna Okręgu Gdańskiego ZPAP
- 1968 – Nagroda indywidualna II stopnia MKiS
- 1972 – Medal Piętnastolecia GTPS
- 1973 – Odznaka Honorowa „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”
- 1973 – Srebrny Medal Miasta Gdyni
- 1973 – Złoty Krzyż Zasługi
- 1973 – Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
- 1973 – Nagroda Rektora PWSSP w Gdańsku
- 1976 – Nagroda Artystyczna Miasta Gdyni za 1975 r.
- 1976 – Złota Odznaka ZPAP
- 1977 – Jubileuszowy Medal 50-lecia Miasta Gdyni
- 1981 – Nagroda Wojewody Gdańskiego
- 1985 – Medal 40-lecia Polski Ludowej
Źródła:
Archiwum Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.
Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych w Gdańsku, 1945-1965, red. Józefa Wnuk, Warszawa 1966.
Jacek Kotlica, Maksymilian Kasprowicz. 40 lat pracy artystycznej, 25 lat pracy pedagogicznej w szkolnictwie artystycznym, Gdańsk [1971].
Maksymilian Kasprowicz, [katalog wystawy, październik – grudzień 1976], Pałac Opatów w Oliwie, oprac. kat. Krystyna Fabijańska-Przybytko, Gdańsk 1976.
Maksymilian Kasprowicz. Wystawa malarstwa, rysunku i grafiki, [katalog wystawy, marzec – kwiecień 1991 r., Pałac Opatów w Oliwie], tekst Maria Gałecka, Gdańsk 1991.
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku 1945-2005. Tradycja i współczesność, układ merytoryczny katalogu Wojciech Zmorzyński, Gdańsk 2005.
Maksymilian Kasprowicz. Ocalić od zapomnienia, wstęp Janusz Janowski, Gdańsk 2005.
Wydział Malarstwa i Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, red. Teresa Miszkin, Jerzy Ostrogórski, Mieczysław Olszewski, Gdańsk 2007.
http://www.zsplast.gdynia.pl/www/str/historia/prac.htm
https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=KASPROWICZ_MAKSYMILIAN_LEON
Oprac. Anna Polańska