Artur Nacht-Samborski

ur. 26 maja 1898 w Krakowie, zm. 9 października 1974 w Warszawie

Był synem Juliusza (Joela) Nachta, kupca, właściciela dużego sklepu na Stradomiu, i Salomei (Sary) z Weindlingów. Gimnazjum ukończył w Storożyńcu na Bukowinie (Ukraina). Krótko przebywał w Wiedniu w 1917 r. W latach 1917-1920 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, w pracowni prof. Wojciecha Weissa. W 1920 roku przerwał studia i wyjechał z Jankielem Adlerem do Berlina, gdzie przebywał w latach 1920-1923. Po powrocie do Krakowa w 1924 r. kontynuował naukę w ASP w pracowni Felicjana Szczęsnego Kowarskiego. Dołączył do Komitetu Paryskiego, 1 września 1924 r. wyjechał do Paryża, gdzie przebywał z przerwami do stycznia 1939 r. Podczas pobytu we Francji, mieszkając w Paryżu, letnie miesiące w latach: 1925, 1926 spędzał z przyjaciółmi w La Ciotat. Lato 1934 r. spędził w Hiszpanii , przebywał na Ibizie , zwiedził Toledo i Madryt, w 1935 r. powrócił do Hiszpanii z Zygmuntem Menkesem. W 1935 r. roku reprezentował Związek Zawodowy Polskich Artystów Plastyków na Międzynarodowym Kongresie Ekspansji Sztuki w Paryżu. W styczniu 1939 r. wrócił do Krakowa, skąd na dzień przed wybuchem wojny, rodzina wyruszyła razem na tułaczkę kierując się przez Nałęczów w stronę Wołynia i Lwowa (informacja na podstawie wspomnień Hanny Sachs i Romana Wachs). W 1940 r. nawiązał kontakty z przebywającymi we Lwowie artystami, m.in. z Józefą Wnukową i Marianem Wnukiem, Czesławem Rzepińskim, Stanisławem Teisseyre’em, malował „propagandowe wcierki”. W 1940 r. odbył podróż do Moskwy, Charkowa i Kijowa m.in. z Stanisławem Teisseyre’em, Marianem Wnukiem, Adamem Smolaną, Romanem Turynem, Aleksandrem Winnickim, Michałem Dmytrenko. Tam, podczas „Wystawy Sztuki Zachodniej Ukrainy i Narodowej Twórczości Hucułów” w Pałacu Szczukina w Moskwie, podkreślił wpływ sztuki francuskiej XX wieku na swoje malarstwo. „ (…) Mówił o prawie do eksperymentu w dziedzinie malarstwa, o koloryźmie. Wyraził się, że brak wolności w sztuce musi odbić się echem na całym świecie.” (cyt. za J. Sosnowska „Życie artystyczne ….). Po zajęciu przez wojska niemieckie Lwowa w 1941 r., zostaje po „aryjskiej stronie”. W 1942 r. roku przy pomocy m.in. Janiny i Janusza Strzałeckich, Józefy i Mariana Wnuków, a także Marii Jarochowskiej, przedostał się do Krakowa, a następnie do Warszawy. Przy wsparciu przyjaciół, udało mu się uratować z lwowskiego getta ojca, brata Marka i siostrę Stefanię z dziećmi. W tym samym roku otrzymał fałszywe świadectwo urodzenia i chrztu na nazwisko Stefan Ignacy Samborski. Na to nazwisko otrzymał także legitymację Związku Zawodowego Polskich Artystów Plastyków. Podczas okupacji zaprzyjaźnił się z pisarzem Adolfem Rudnickim. Po Powstaniu Warszawskim razem z Heleną Berger, Leną i Janem Cybisem ukrywał się w Milanówku, w willi „Waleria” Jana Szczepkowskiego. W 1945 r. w Warszawie, zaangażował się w działalność reaktywowanego Związku Polskich Artystów Plastyków. Od 1maja 1946 r. był zaangażowany w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Gdańsku, z siedzibą w Sopocie. Od 1 października 1946 r. do 1 września 1949 r. prowadził własną pracownię malarstwa jako profesor kontraktowy, była to jedna z trzech pracowni malarstwa i rysunku. W tym czasie opiekował się także pracownią przebywającego w Paryżu Janusza Strzałeckiego. Mieszkał w Sopocie w willi przy ul. Obrońców Westerplatte 24 (adres ten był w tym czasie również adresem szkoły), a od 1947 r. przy ul. Obrońców Westerplatte nr 25. W grudniu 1946 r. wybrano go do Zarządu Okręgu Gdańskiego ZPAP ( z siedzibą w Sopocie). We wrześniu 1947 r. objął stanowisko kierownika (dziekana) powstałego Wydziału Malarstwa i Architektury PWSSP. 15 grudnia 1947 r. zostaje wybrany prezesem ZPAP Okręgu Gdańskiego. Obok pracy artystycznej i pedagogicznej w PWSSP zajmował się fotografią, dokumentując życie sopockiej uczelni. W 1949 r. prezentował pracownię malarstwa PWSSP w Gdańsku z siedzibą w Sopocie, na Popisach Szkół Artystycznych w Poznaniu. W 1949 r. miał w Salonie Plastyków, przy Teatrze Wielkim w Gdańsku wystawę, która była następstwem przyznanej mu za rok 1948 Nagrody Artystycznej Wybrzeża Gdańskiego – Nagrody Wojewódzkiej Rady Sztuki i Kultury Artystycznej.
„W niedzielę 16 stycznia (…) w salonie wystawowym plastyków, mieszczącym się w gmachu Teatru, ujrzy publiczność pokaz prac laureata nagrody plastycznej prof. Stefana Nachta-Samborskiego (…). W uroczystości tej udział wezmą Polskie Radio oraz Film Polski" (Dziennik Bałtycki, nr 12, 13.1.1949, s. 4)

W pracowni Artura Nachta-Samborskiego w gdańskiej uczelni studiowali m.in.
Eleonora Jagaciak-Baryłko, Mieczysław Baryłko, Władysław Jackiewicz, Bronisław Kierzkowski, Arika Madeyska, Barbara Massalska, Kazimierz Ostrowski, Rajmund Pietkiewicz, Marian i „Zula” Strzeleccy, Bernarda Świderska, Roman Usarewicz, Zygmunt Szymczak. Uczniowie po latach podkreślali autorytet profesora w dziedzinie malarstwa.
Prof. Władysław Jackiewicz w rozmowie z Beatą Purc-Stępniak wspomina swoich wybitnych pedagogów, jednym z nich „(…) był kapista Nacht-Samborski, mój niezastąpiony przewodnik w latach studiów. Samborski przekonywał nas ,że malarstwo może dać artyście poczucie absolutnej wolności. Kiedy spotykaliśmy się w latach siedemdziesiątych jego przekonanie o szczególnej pozycji malarstwa pośród sztuk plastycznych było wciąż niezmienne. Pierwszy „występ” Samborskiego na wystawie okręgowej z cyklem pejzaży z Balearów wywołał swoim pięknem wielkie wrażenie. Po latach Kazimierz Śramkiewicz, wspominając tamto wydarzenie, powiedział, że obrazy Samborskiego odebrał jak najczystszy akord pośród szumów i szmerów (…).”
„(...) Z malarstwa Samborskiego zabrałem jako wskazania, konieczność tworzenia wypowiedzi zakończonej, harmonijny układ kolorystyczny i wyrafinowanie malarskiej materii (…). W tym, co dziś tworzę jest ciągle ślad zauroczenia malarstwem Nachta-Samborskiego. Stale też pamiętam jego wskazania, odnoszące się do stanów duchowych malarza, związanych z procesem tworzenia: – Wypuść Pan tygrysa- mawiał.”

W roku akademickim 1949/1950 zamieszkał w Warszawie i podjął pracę jako profesor kontraktowy malarstwa w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (przyjął propozycję rektora prof. Franciszka Strynkiewicza). Od stycznia 1950 r. był członkiem Kolegium Redakcyjnego Przeglądu Artystycznego. W 1950 r. ojciec, a także siostra Stefania (Charlotta) z córką i synem wyemigrowali do Izraela, w tym samym roku 10 maja został mianowany profesorem nadzwyczajnym. W 1950 r. na uczelniach artystycznych ukształtowały się założenia socrealizmu. Na podstawie pisma z 10 października 1950 r., z dniem 1 września Stefan Samborski został przeniesiony w „stan nieczynny”, w 1951 w „stan spoczynku”. W dniu 1 września 1952 r. został ponownie zatrudniony w ASP w Warszawie, w charakterze kontraktowego profesora . W 1955 r. 25 maja Rada Wydziału Malarstwa ASP w Warszawie przyznała Arturowi Nachtowi-Samborskiemu dyplom ze specjalnością malarstwo, a 28 grudnia uchwałą Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej dla Pracowników Nauki otrzymał tytuł naukowy profesora zwyczajnego. W październiku 1956 r. nastąpiło orzeczenie zmiany nazwiska na Nacht-Samborski.
W 1957 r. Zdzisław Kępiński, dyr. Muzeum Narodowego w Poznaniu, przeznaczył osobną salę na stałą prezentację jego malarstwa. W 1961 r. został powołany na stanowisko pełniącego obowiązki kierownika V Katedry Malarstwa i Rysunku na Wydziale Malarstwa ASP w Warszawie.
W 1964 r. został powołany przez Ministra na rzeczoznawcę Kolegium Rzeczoznawców do Spraw Sztuk Plastycznych i Fotografiki. W czerwcu 1965 r. wziął udział w konferencji poświęconej wykształceniu zawodowemu, zorganizowanej przez Association Internationale des Arts Plastiques w Londynie. W 1965 r. został powołany na stanowisko kierownika VI Katedry Malarstwa i Rysunku na Wydziale Malarstwa ASP w Warszawie. Odbył liczne podróże zagraniczne min. do Chin, Izraela, Anglii, Moskwy, Paryża, Włoch.
Decyzją Ministra Kultury i Sztuki, Lucjana Motyki, 30 września 1968 r. zostaje zwolniony z zajmowanego stanowiska i przechodzi na emeryturę.
W 1974 r. 4 października na kilka dni przed śmiercią Stanisław Teisseyre, rektor PWSSP w Poznaniu, zaproponował mu objęcie opieki nad pracownią malarstwa. Artysta zmarł na zawał serca 9 października. Został pochowany na Powązkach w Warszawie.

Cytując Dominika Horodyńskiego: „Po ciężkich czasach okupacji ten pełen uroku i dobroci człowiek stał się wyrozumiałym mędrcem, sceptycznym i pogodnym jednocześnie. Nie była to postawa wypracowana, jakaś maska. Nacht naprawdę taki był: z ogromnym dystansem do siebie: a nawet do malarstwa i sztuki w ogóle. (...) Był na swój sposób, nie tylko znakomitym, lecz również surowym w żądaniach profesorem warszawskiej ASP i samotnym w czterech ścianach swojej pracowni na Nowym Świecie, stawiał sobie samemu najwyższe wymagania artystyczne.” [w:] Kultura 22 kwietnia 1979, nr 16, s. 12

Na marginesie malarstwa, obok fotografii, znajdowała się inna pasja Artura Nachta-Samborsiego, a mianowicie kino, z dziennika Jana Cybisa „(...)Wieczorem wstąpił Artek. Zrugał mnie za to, że mi się nie podobał Osiem i pół. Może ma rację (...)”[w:] Jan Cybis „Notatki malarskie1854- 1966”.
Z relacji bliskich osób można dowiedzieć się o innych filmach, które wywarły na artyście wrażenie: „Weselu” Andrzeja Wajdy, „Kabarecie” Boba Fosse'a, z Lizą Minnelli. Ostatni z przytoczonych filmów był mu bliski z powodu uczestniczenia w życiu Berlina 1920 roku.

List do Profesora Wojciecha Weissa – pobierz

(List został przytoczony przez Dominika Horodyńskiego [w:] Kultura z 22 kwietnia 1976, nr 16, s.12)

Asystentami Artura Nachta-Samborskiego w warszawskiej ASP byli: Wanda Paklikowska-Winnicka (1.09.1949-1.09.1950r.), Janina Jasińska (od 1952 do 1954 r.), Jan Lebenstein (1954 r.) Jacek Sienicki (od 1954-1967 r.), Tomasz Żołnierkiewicz (1967-1968 r.).

Cytaty przytoczone przez Jacka Sienickiego w katalogu Artur Nacht-Samborski (1898-1974) wystawa monograficzna. Warszawa, wrzesień-październik 1977:
„Trzeba się w to zanurzyć” – mówiłeś o malarstwie. „Tak jak ten co chce nauczyć się pływać- musi rzucić się odważnie do wody. Strach paraliżuje”.
„O rzeczach najprostszych trzeba mówić najczęściej – najczęściej się bowiem o nich zapomina.”
„Nie nazywać kolorów, z chwilą kiedy je nazwiemy, przestajemy malować”.
„Prawdę warto powiedzieć tym, których cenimy jako malarzy oni to wytrzymają”.
„Patrząc na naturę otwartymi oczami – nie zmrużonymi”.
„Nie patrzeć na naturę spiczastym okiem”.
„Często zaczynamy od banału”.
„Malujemy całym sobą – swoimi chorobami, kompleksami, humorem”.
Prace Artura Nachta-Samborskiego znajdują się m. in. zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu, Warszawie, Krakowie, Gdańsku, we Wrocławiu, Muzeum Okręgowym w Bydgoszczy, Toruniu, Muzeum Sztuki w Łodzi oraz w kolekcjach prywatnych. Po śmierci artysty, opiekę nad spuścizną Artura Nachta-Samborskiego sprawowała do 1990 roku bratowa malarza dr Aniela Nacht-Łempicka. W 1993 r. i w 1998 r. Muzeum Narodowe w Poznaniu przyjęło w depozyt od siostry artysty Stefanii Wachs i jej dzieci: Hanny Sachs i Romana Wachsa zbiór obrazów olejnych, rysunków, gwaszy, akwarel. Prace te wzbogaciły szereg ekspozycji prac artysty i uzupełniły na wystawach kolekcje pochodzące ze zbiorów państwowych i prywatnych.
W Muzeum Narodowym w Gdańsku znajdują się prace (opisy prac na podstawie kart katalogowych): „Dziewczyna przy stole” (inny tyt. „Akt”) 55/45 cm, 1935r.; „Martwa natura” (inny tyt. „Karczoch i kwiaty”) 45/56 cm, 1935r.(?); „Martwa natura” (inny tyt. „Kwiaty”) 60/73 cm, 1956r.; „Dziewczynki” 81,5/65 cm, przed 1970 rokiem.

Wystawy

Wystawy indywidualne:

1949 – Salon Plastyków, przy Teatrze Wielkim, Gdańsk
1957 – Pokaz kolekcji polskiego malarstwa nowoczesnego urządzony przez Zdzisława Kępińskiego, Muzeum Narodowe, Poznań
1958 – XXIX Biennale, Wenecja (Włochy)
1974 – Wystawa Artura Nachta-Samborskiego, Muzeum Narodowe, Poznań
1977 – Artur Nacht-Samborski (1898-1974). Wystawa monograficzna, Muzeum Narodowe, Warszawa
1978 – Artur Nacht-Samborski (1898-1974). Wystawa monograficzna, Muzeum Narodowe, Kraków
1978 – Artur Nacht-Samborski (1898-1974). Wystawa monograficzna, Muzeum Narodowe, Poznań
1978/1979 – Artur Nacht-Samborski (1898-1974). Wystawa monograficzna, Muzeum Narodowe, Gdańsk
1978 – Artur Nacht-Samborski. Wystawa prac z kolekcji Anieli Nacht-Łempickiej, Muzeum Okręgowe, Radom
1981 – Malarstwo Artura Nachta-Samborskiego, Muzeum Okręgowe, Rzeszów
1981 – Malarstwo Artura Nachta-Samborskiego, Muzeum Okręgowe Ostrowiec Świętokrzyski
1989 – Artur Nacht-Samborski. Z pracowni artysty. Obrazy, rysunki, szkice, fotografie, dokumenty, Muzeum Sztuki, Łódź
1989 /1990 – Z malarstwa Artura Nachta-Samborskiego, Muzeum Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa
1990 – Artur Nacht-Samborski. Z pracowni artysty. Obrazy, rysunki, szkice, fotografie, dokumenty, Muzeum ASP, Warszawa
1990 – Artur Nacht-Samborski, BWA, Olsztyn
1994 – Cybis – Nacht-Samborski – Waliszewski, przypomnienie, malarstwo, Galeria Kordegarda, Warszawa
1994/1995 – Jan Cybis, Józef Czapski, Artur Nacht-Samborski. Malarstwo, Galeria Instytutu Polskiego, Düsseldorf
1995 – Artur Nacht-Samborski 1899-1974, Muzeum Narodowe, Poznań
1995 – Artur Nacht-Samborski 1899-1974, Muzeum, Trzcianka
1995 – Artur Nacht-Samborski 1899-1974, BWA, Kalisz
1995/1996 – Artur Nacht-Samborski 1899-1974, Muzeum, Szamotuły
1995 – Artur Nacht-Samborski 1898-1974, Mané-Katz Museum w Hajfie, Museum of Art w Ein Harod, Izrael
1995/1996 – Artur Nacht-Samborski 1899-1974, Muzeum, Włocławek
1996 – Cybisowi, Samborskiemu... Tymoszewski, Gierowski, Sempoliński, Dominik, Sienicki, Ziemski, Lis, Pabel, Galeria ASP, Warszawa
1999 – Nieskończony Kolor. Malarstwo Artura Nachta-Samborskiego Galeria Malarstwa i Rzeźby, Muzeum Narodowe, Poznań
1999 – Wystawa monograficzna, Galeria Sztuki Współczesnej Zachęta, Warszawa
1999 – Wystawa monograficzna, Pałac TPSP w Krakowie, Kraków
1999 – Wystawa Artura Nachta-Samborskiego w 25 rocznicę śmierci, Galeria Grafiki i Plakatu, Warszawa
2000 – Artur Nacht-Samborski – malarstwo, Państwowa Galeria Sztuki, Sopot
2001 – Wystawa z okazji 25 rocznicy śmierci. Musée des Beaux-Arts w Saint-Lô (Francja)
2002 – Artur Nacht-Samborski. Portrety. Galeria Fibak, Warszawa
2005 – Mistrzowie – Artur Nacht-Samborski, Jan Cybis, Galeria Studio, Warszawa
2007 – Artur Nacht-Samborski, Dotyk abstrakcji Galeria aTAK, Warszawa
2007 – Artur Nacht-Samborski – Akty i portrety, Space Gallery – Salon Sztuki Dawnej i Współczesnej, Kraków
2008 – Artur Nacht-Samborski. Nacht Ekspresjonista, Galeria Malarstwa ASP, Kraków
2008 – Artur Nacht-Samborski. Nacht Ekspresjonista, BWA, Jelenia Góra
2008 – Artur Nacht-Samborski. Nacht Ekspresjonista, Galeria Sztuki, Legnica
2009 – Artur Nacht-Samborski. Nacht Ekspresjonista, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa
2009 – od 15 maja na stronie galerii Giza
2009 – Artur Nacht-Samborski. Pamięć motywu, Galeria Miejska Arsenał, Poznań
2009 – Artur Nacht-Samborski (1898-1974). Malarstwo postaci-postacie malarstwa. Muzeum Historyczne, Sanok
2010 – Pamięć Motywu, Artur Nacht-Samborski, Wozownia, Toruń
2010 – Pamięć Motywu, Artur Nacht-Samborski, Galeria Sztuki, Legnica
2010 – Pamięć Motywu, Artur Nacht-Samborski, Galeria Sztuki BWA „Zamek Książ”, Książ
2011 – Artur Nacht-Samborski w Kręgu Cybisa, Muzeum Śląska Opolskiego, Opole
2011 – Martwe Natury i Pejzaże. Space Gallery, Salon Sztuki Współczesnej, Kraków
2011 – Artur Nacht-Samborski. Mistrz duchowy. Ryzyko umiaru, Galeria Browarna, Łowicz
2012 – Ocaleni z Holokaustu, Artur Nacht-Samborski, Erna Rosenstein, Jonasz Stern, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Kraków
2013 – Artur Nacht-Samborski. Malarstwo, Muzeum Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra
2013/2014 – Artur Nacht-Samborski 1898-1974. Twórcy i założyciele Szkoły Sopockiej, Muzeum Sopotu, Sopot

Wybrane wystawy zbiorowe w kraju:

1923 – Wystawa prac: Alfreda Aberdama, Zygmunta Menkesa, Artura Nachta, Lwów
1931 – Wystawa malarska grupy K.P., Polski Klub Artystyczny Polonia, Warszawa
1934 – Wystawy malarstwa grupy K.P., Instytut Propagandy Sztuki, Warszawa
1934 – Wystawa na powodzian zorganizowana przez Związek Zawodowy Artystów Plastyków w Krakowie, Plac Św. Ducha, Kraków
1934 /1935 – Wystawa współczesnego malarstwa, zorganizowana przez krakowskie Towarzystwo Propagandy Sztuk Plastycznych, Katowice
1935 – Wystawa współczesnego malarstwa, zorganizowana przez krakowskie Towarzystwo Propagandy Sztuk Plastycznych i Związek Artystów Plastyków Zagłębia Dąbrowskiego Blok, wystawa na powodzian, Sosnowiec
1938 – Wystawa grupy K.P., „Salon 55”, prowadzony przez Wacława Taranczewskiego, Poznań
1939 – Wystawa zorganizowana przez ZPAP na Fundusz Obrony Narodowej, Kraków
1944 – Wystawa kapistów, Salon Sztuki Nike, Warszawa
1946 – Salon wiosenny, Muzeum Narodowe, Warszawa
1947 – II Doroczna Wystawa Malarstwa, Rzeźby, Grafiki, Sopot
1948 – Wystawa Sztuk Plastycznych, Sopot
1971 – Twórcy Szkoły Sopockiej, Muzeum Pomorskie, Gdańsk
1978 – Kolor w malarstwie polskim, Muzeum Narodowe, Poznań
1979 – Laureaci nagród państwowych i Ministra Kultury i Sztuki przyznanych w 35-leciu PRL, Zachęta, Warszawa
1983 – Malarze i rzeźbiarze sopoccy (1945-1983), Galeria Sztuki Biura Wystaw Artystycznych, Sopot
1990 – Żydzi-polscy. Muzeum Narodowe, Kraków
1991 – Kolekcja dr. Lecha Siudy, Muzeum Narodowe, Galeria Wystaw Artystycznych, Poznań
1994 – Koloryści z kolekcji Muzeum Narodowego w Poznaniu. Hanna Rudzka-Cybisowa, Jan Cybis, Artur Nacht-Samborski, Piotr Potworowski, Zamek Książąt Pomorskich, Szczecin
1995 – Wokół kapizmu z okazji 50-lecia PWSSP w Gdańsku, Państwa Galeria Sztuki w Sopocie, Sopot; Muzeum Narodowe, Gdańsk
1996 – Gry Barwne. Komitet Paryski 1923-1939, Muzeum Narodowe, Kraków

Wybrane wystawy zbiorowe za granicą:

1929 – Wystawa konkursowa ZAP, pracownia Augusta Zamoyskiego, Paryż (Francja), nagroda równorzędna
1930 – Galerie Zak, Paryż (Francja)
1931 – Exposition Jeune Peinture Polonaise Groupe K.P., Galerie Moos, Genewa (Szwajcaria)
1933 – Międzynarodowa Wystawa Sztuki, College Art Association, Nowy Jork (USA)
1940 – Sztuka zachodniej Ukrainy i narodowej twórczości Hucułów, wystawa zorganizowana przez Związek Artystów Zachodniej Ukrainy, Moskwa, Charków, Kijów (ZSRR)
1946 – Międzynarodowa Wystawa Sztuki Współczesnej UNESCO, Musee d’Art Moderne, Paryż (Francja)
1948 – Współczesne Malarstwo Polskie, Nowy Jork, Chicago, Waszyngton (USA)
1958 – Guggenheim International Award, Nowy Jork (USA)
1959 – Sztuka współczesna, Wenecja (Włochy)
1959 – Polska sztuka współczesna, Genewa (Szwajcaria)
1960 – I Międzynarodowa Wystawa Sztuki Nowoczesnej , Buenos Aires (Argentyna)
1964 /1965 – Profile IV. Polnische Kunst Heute, Bochum, Kassel (Niemcy)
1967 – XVIII Międzynarodowa Wystawa Sztuki – Premio del Fiorino, Florencja (Włochy) (złoty medal)
1969 – Wystawa współczesnej sztuki polskiej w ramach Festiwalu Sztuki, Scottish National Gallery, Edynburg (Wielka Brytania)
1974 – Arcydzieła polskiej kultury, Tokio – Utsuromiya – Nogoya – Osaka (Japonia)
1990 – Chagall to Kitaj. Jewish Experience in 20th Century Art, Barbican Art Gallery, Londyn (Wielka Brytania)

Nagrody i wyróżnienia

1929 – Nagroda w konkursie organizowanym przez ZAP na obraz olejny, Nagroda Związku Artystów Polskich w Paryżu (Francja)
1949 – Nagroda Artystyczna Wybrzeża Gdańskiego za rok 1948, Nagroda Wojewódzkiej Rady Kultury i Sztuki
1949 – Order Sztandaru Pracy II klasy
1959 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
1964 – Nagroda indywidualna Ministra Kultury i Sztuki I stopnia
1967 – Złoty medal na XVIII Międzynarodowej Wystawie Sztuki – Premio del Fiorino’, Florencja (Włochy)
1968 – Nagroda Państwowa II stopnia w dziedzinie kultury i sztuki za osiągnięcia w twórczości malarskiej

Wiersz Mieczysławy Buczkówny poświęcony Arturowi Nachtowi-Samborskiemu

Pożegnanie Nachta Samborskiego – pobierz

Katalogi wirtualne dostępne na stronach

http://issuu.com/tomami/docs/katalog_nacht-samborski_issuu_#

http://msl.org.pl/media/user/Czytelnia/artur-nacht-samborski-1989-pdf.pdf

Źródła

Archiwum ASP w Gdańsku, Teczka osobowa Artur Nacht-Samborski B 50.
Archiwum Państwowe w Gdańsku, Zespół akt PWSSP w Gdańsku, sygn. 2137/26.
Archiwum Państwowe w Gdańsku, Zespół akt Związek Zawodowy Artystów Plastyków 1948 r., zespół 1164, nr 1247.
Artur Nacht-Samborski. Z pracowni artysty. Obrazy, rysunki, szkice, fotografie, dokumenty.
Muzeum Sztuki w Łodzi, październik-listopad 1989.
Artur Nacht-Samborski. Dotyk abstrakcji. Galeria aTak, Warszawa 2007.
Artur Nacht-Samborski. Martwe natury i pejzaże. Fundacja Art. & Space. Space Gallery, Kraków 2011.
Artur Nacht-Samborski 1898-1974. Twórcy i założyciele Szkoły Sopockiej, Sopot 2013.
Artur Nacht-Samborski 1898-1974. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Poznań 1999.
Jan Cybis: Notatki malarskie. Dzienniki 1954-1966” wyb. wstęp D. Horodyński, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1980.
Maria Gołąb. Kalendarium życia i twórczości, [w] Artur Nacht-Samborski 1898-1974. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Poznań 1999, [s. 47-79].
Maria Gołąb. Wystawy, [w:] Artur Nacht-Samborski 1898-1974. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Poznań 1999, [211-215].
Jackiewicz Władysław. Katalog malarstwo. Muzeum Narodowe w Gdańsku, Gdańsk 1999, [s.12-13].
Elżbieta Kal. Malarstwo gdańskie 1945-1959: ludzie, słowa i obrazy. Wyd. Naukowe Akademii Pomorskiej, Słupsk 2009.
Aleksander Miklaszewski. Notatki do biografii Artura Nachta-Samborskiego. Z listów, wspomnień, recenzji, opracowań, dokumentów, [w:] Artur Nacht Samborski 1898-1974. Twórcy i założyciele Szkoły Sopockiej, Sopot 2013, [s. 20-30].
Polski Słownik Biograficzny, Tom XXII/3 Zeszyt 95, Polska Akademia Nauk, Wrocław 1977.
Joanna Sosnowska. „Życie artystyczne we Lwowie w czasie pierwszej okupacji sowieckiej 22.IX.1939-22.VI.1941”, [w:] Między Polską a świtem. Od średniowiecza po lata II wojny światowej, pod red. M. Morki i P. Paszkiewicza, Warszawa 1993, [s. 420].
Adolf Rudnicki. Zabawa ludowa. Niebieskie Kartki. Państwowy Instytut Wydawniczy 1979 Warszawa.
Wojciech Włodarczyk. Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1944-2004, WSiP, ASP, Warszawa 2005.
Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych w Gdańsku 1945- 1965 [Red. Józefa Wnukowa, Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, Gdańsk 1965].
Józef Czapski 30 I 1963. „Stoliki”. [w:] http://www.zwoje-scrolls.com/zwoje36/text15p.htm
Józef Czapski. Wyrwane strony, Les Editions Noir sur Blanc, 1995.
Dominik Horodyński. „Kultura” 22. IV. 1979 , nr 16.
Jerzy Stajuda. „Artur Nacht-Samborski (I)”, „Miesięcznik Literacki” 1997 nr 9 s. 67-79.
Jerzy Stajuda. „Artur Nacht-Samborski (II)”, „Miesięcznik Literacki” 1997 nr 10 s. 62-72.
Artur Tanikowski. Dług wyobraźni wobec historii? O tożsamości Nachta-Samborskiego w zwierciadle późnych obrazów” [w:] „Aspiracje”, jesień 2009.
Artek.; Rok produkcji: 1975; scenariusz i realizacja: Franciszek Kuduk.